Her sanat biçiminin kendine özgü ifade araçları vardır. Fotoğrafınki de ışıktır.
Fotoğraf, doğrudan ışıkla yaratılır ve onsuz etkisizdir, zayıf kalır.
Fotoğraf, ışık ile yazma, ışıkla çizme sanatıdır.
“Kamera, insanlara kamera olmadan görebilmeyi öğreten bir enstrümandır.” demiş Amerikalı fotoğrafçı Dorthea Lange.
Biz de fotoğrafta, ışığa farklı bir gözle görebilmeyi öğrenelim mi?
IŞIĞIN PARLAKLIK ÖZELLİĞİ
Işığın şiddetinin ve yoğunluğunun bir ölçüsüdür. Makinamızdaki ışık ölçüm sistemi Pozometre ile ölçülür.
IŞIK ÖLÇÜM NEDİR, NASIL IŞIK ÖLÇÜLÜR, SİSTEMLERİ NELERDİR?
Işık Ölçümü
Pozlama ya da ışıklama denilen işlemin doğru yapılması, fotoğrafın temelini oluşturur. Doğru pozlama, diyafram ve enstantanenin doğru seçilmesi demektir. Bu değerler fotoğraf makinelerinin içindeki pozometre sayesinde ölçülür. Fotoğraf makinelerinde ışığa duyarlı bir göz vardır. Bu göz makinenin içine, objektiften giren ışığın yoğunluğunu ölçebileceği bir yerdedir. Bu sisteme TTL (Through The Lens) objektifin içinden ölçüm sistemi denir.
Pozometreler, ISO değerine göre, konudan yansıyan ışığı ölçüp, sonucu enstantane ve diyafram cinsinden verirler. Fotoğraf çekerken kullandığımız enstantane ve diyafram, sensör üzerine düşen ışık miktarını ayarlar. Bu ayarlamayı enstantane süre olarak, diyafram ise alan olarak yapar.
TTL Işık Ölçüm sistemleri
TTL – Objektifın içinden okumalı pozometreler, belli başlı dört ayrı yapıda olabilirler.
Merkez Ağırlıklı Ölçüm : Genellikle orta bölümden %70-60 kalan kısımdan ise %30-40 alan ölçülür. Çekilecek konu ortaya getirilerek, en doğru ölçüm yapılabilir.
Ortalama Ölçüm : Fotoğraf karesinin tamamı okunarak ortalaması alınır. Yanılma payı en fazla olan ölçümdür.
Bölge Ağırlıklı Ölçüm : Fotoğraf karesi çeşitli bölgelere bölünmüştür. Bu alanların ağırlıklı ortalaması alınır. Karışık aydınlatma koşullarında iyi sonuç verir.
Noktasal (Spot) Ölçüm : Ölçüm, yalnızca görüntü alanının ortasında görülen küçük daire alandan yapılır. En sağlıklı ölçüm sistemidir.
Pozlandırmayı, dolaysıyla fotoğraftaki ışığı ve netliği etkiler. Geçen sayıdaki pozlandırma konusunda anlatıldığı şekilde, ışık yeterli ise elde, yeterli değilse makinayı sabitleme veya ISO kullanma seçenekleri, ışığın şiddetine göre belirlenir.
Işığın parlaklığı; Fotoğrafta rengi ve fotoğrafın atmosferini etkiler. Parlaklık, karlı alanların parlaklığından, yıldızsız bir geceye kadar geniş limitler içindedir. Parlak ışık daima keskin, sert ve kaba sonuç verir.
Zayıf ışık ise büyülü sonuçlar verebilir. Parlaklık seçimi ile fotoğrafçı konusunun duygu yükünü ve havasını da denetim altına alabilir.
Işığın yoğunluğu fazla veya uzun pozlama yapmak istiyorsak, objektife giren ışık ND filtre yardımı ile kontrol edilir. Dolaysıyla ışığın şiddeti kontrol edilmiş olur.
IŞIĞIN YÖN ÖZELLİĞİ
Işığın yönü, fotoğrafçıların en kolay ve etkili olarak kullanabileceği özelliğidir. Işığın yönü, oluşan gölgenin pozisyonu ve uzunluğunu belirler. Temel olarak 5 yönden söz edilebilir.
Cephe ışığı : Işık kaynağı az veya çok kameranın arkasındadır. Kontrast, daha düşüktür. Fotoğraf için bir avantaj sayılabilir. Cephe ışığı en düz ve basık etkiyi verir. Çünkü gölgeler tamamen veya kısmen objenin arkasındadır. Doğru renkler için tavsiye edilse bile bu ışıkta hacim ve derinlik etkisinin minimal seviyede olduğu bilinmelidir.
Yanal ışık : Işık kaynağı konunun yan tarafındadır. Konumuzun sağ ya da sol yanından aydınlanması durumudur. Üç boyutluluk izleniminin ve renk veriminin iyi olması için sıkça başvurulan bir aydınlatma şeklidir. Üçüncü boyutu ortaya çıkardığı için en fotografik aydınlatma türüdür.
Sabah, gün doğumu, yumuşak ışık ve renk sıcaklığı
Yanal ışıkta, gölgelerin oluşumu, fotoğrafa boyut katar ve etkisini artırır.
Ters ışık : Işık kaynağı az veya çok konunun arkasındadır. Konumuz arkadan aydınlanır, gölgeler kameraya doğru uzar. Diğer aydınlatma şekillerine göre konu kontrastı yüksektir. Bu özelliği ters ışığın fotoğraf için çok uygun olmadığını gösterir. Diğer taraftan bütün diğer aydınlatma şekillerine göre daha inandırıcı bir mekan ve derinlik hissi verir. Ters ışık kullanımı zor, fakat iyi kullanıldığında olağanüstü güzellikler ve ifadeler dünyasının kapısını aralar.
Ters ışığın siluet etkisi olarak kullanımı
Ters ışığın, ışık geçirgenliği olarak kullanımı
Tepe ışığı : Işık kaynağı az çok konunun üzerindedir. Diğer aydınlatma şekillerine göre en az fotografik olan ışıktır. Çok sert ve kısa gölgeler oluşturduğu için hiç etkileyici değildir. Gölgeler küçük ve derinlik ifadesi veremeyecek şekilde görüntüde yer alır. Zorunlu olmadıkça kullanılmamalıdır.
Bu ışık, tipik öğle güneşidir. Fotoğrafa yeni başlayanlarca parlak ve güzel bulunduğu için tercih edilir. Deneyimli fotoğrafçılar, dış çekimler için uygun zamanın, güneşin nisbeten alçakta olduğu sabahın erken ve öğleden sonraki geç saatler olduğunu bilirler.
Alttan ışık : Az çok konuların alttan aydınlatıldığı ve doğada mevcut olmayan bir aydınlatma şeklidir. Reklam çekimlerinde özel amaçlar için kullanılır.
Gün doğumu ve yumuşak ışık
Gece maviliği ve kırmızı saatler sonrası ışık
Yazı ve fotoğraf örneklerinde görüldüğü şekilde ışığın önemli fonksiyonları vardır. Fotoğrafın belirgin olmasını, boyut kazanmasını, etkili olmasını sağlar. Bu özellikleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.
Konuyu aydınlatır: Işık konumuzu aydınlatır, ilgi merkezini öne çıkarır ve vurgular.
Işık boyut verir, derinlik ve hacmi kazandırır: Işık ve gölge konumuza derinlik ve boyut kazandırır.
Dokuyu belirginleştirir: Yüzeyin yapısına doku denir. Fotoğrafik anlamda dokuyu meydana çıkarmak için çıkıntılar aydınlatılmalı ve girintiler gölge ile dolmalıdır.
Işık geçirgenliği ile doku vurgulanır.
Rengi belirginleşir, ışığa göre renk değişimleri, estetik ve farklı sonuçlar doğurur.
Işık fotoğrafa farklı bir hava kazandırır.
Işığın ölçümü ve kullanışına göre yaratıcı sonuçlar çıkar.
Yazı ve Fotoğraflar: Yüksel ALTUN, AFIAP
Bir yanıt yazın